در همه کشورها واردات کالا یک فعالیت مهم و ظریف اقتصادی محسوب میشود که تاجران و بازرگانان باتجربه با آن بهخوبی شناخت دارند. اگر واردکنندگان با روند ترخیص انواع کالاها از گمرک آشنا نباشند احتمال اینکه کالای وارد شده از سوی وی قاچاق محسوب شود وجود دارد؛ لذا بهتر است که پیش از انجام هر کاری از جزئیات واردات کالا و روند ترخیص آن و مدارک موردنیاز جهت ترخیص آگاهی حاصل شود. به طور کلی روند ترخیص کالا از گمرکات کشور بهصورت زیر تقسیمبندی میشوند:
• دریافت پرفرما و پکینگ لیست
• اخذ مجوز ثبت سفارش بازرگانی
• اخذ بیمه کالا و هماهنگی جهت بازرسی کالا در مسیر مبدأ و مقصد
• تشکیل پرونده جهت دریافت ارز یا حواله بانکی
• تماس با شرکتهای حملونقل بینالمللی (دریایی، زمینی و هوایی)
• تکمیل اسناد و تشکیل پرونده
• تنظیم پیشنویس دور اظهاری
• بررسی کالا و تأیید آن بهواسطه کارشناس فنی گمرک
• دور اظهاری واردات
مسیر سبز گمرکی یک مفهوم است که در زمینه ترخیص کالا در گمرکات استفاده میشود. این مفهوم به تعامل سریعتر و سادهتر بین شرکتهای بازرگانی و مقامات گمرکی اشاره دارد. مسیر سبز گمرکی به معنای اخذ مجوزها و مدارک لازم برای ترخیص کالا بهصورت سریع و بدون مشکل در گمرکات است. بهطورکلی، این مفهوم به میزان کاهش زمان و هزینههای مربوط به ترخیص کالا، تسهیل در انجام مراحل ترخیص و کاهش دستورات اضافی گمرکی اشاره دارد. برای استفاده از مسیر سبز گمرکی، شرکتهای بازرگانی باید دارای شرایطی مانند استفاده از سیستمهای الکترونیکی برای ترخیص کالا، داشتن رتبهبندی مناسب از سوی گمرک، رعایت قوانین و مقررات گمرکی و همچنین عدم وقوع تخلفات گمرکی باشند. مسیر سبز گمرکی از طریق ارتباط مستقیم و همکاری میان شرکتهای بازرگانی و مقامات گمرکی برقرار میشود. این همکاری میتواند شامل تعامل الکترونیکی، ارائه اطلاعات صحیح و کامل در مورد کالا، هماهنگی در زمینه ترتیبدهی و مدیریت مدارک و هر گونه موضوع دیگری که ممکن است برای ترخیص کالا موردنیاز باشد، باشد.
بهمحض اینکه یک کالایی به گمرک وارد میشود، مراحل ترخیص کالا صورت میپذیرد. در ابتدا باید از طریق سامانه EPL که سامانهای گمرکی است، یک اظهارنامه واردات قطعی کالا را تکمیل کنید. این اظهارنامه شامل قسمتهایی از قبیل گواهی مبدأ، بیمهنامه گمرکی، کاتالوگ و غیره است. بعد از آن توسط «سیستم الکترونیکی گمرک» اگر همه مدارک درست است، یک شماره عطف و سریال برای شما ارسال میکند.
سپس باید کوتاژ یا شماره ثبت را دریافت کنید که به شمارهای که به اظهارنامه مالیاتی داده شده، گفته میشود. مراحل بعدی سنجیدن و کنترلکردن کالا، گرفتن مجوزهای لازم، بررسی منطبق بودن کالا با اسناد است. مراحل آخر فرآیند ترخیص یک کالا مواردی از قبیل صادرکردن سند ترخیص، انبارداری و اجازه برای بارگیری کالا است. در آخرسر هم کالای موردنظر شما از گمرک خارج میشود ترخیص کالا از گمرک شامل مراحل زیر است:
در حین پروسه انجام کار و مراحل ثبت سفارش باید اسناد و مدارک بهصورت الکترونیکی تهیه، آمادهسازی و ثبت شود و هزینههایی شامل حقوق ورودی، سود بازرگانی و… لحاظ شود و در نهایت کالای موردنظر اظهار شود. بهطورکلی در فرایند آزادسازی و خروج کالا چندین مرحله از جمله محاسبه حقوق گمرکی، مالیات، مأخذ تعرفه گمرکی و… محاسبه میشود. باتوجهبه اینکه کالای سفارشی شما چه مدت زمانی را در گمرک بماند، میتواند مشمول هزینههای بیشتری شود. اما بهطورکلی برخی هزینهها شامل موارد زیر لازم و ضروری است.
برخی از کالاها به دلایل امنیتی، بهداشتی، محیط زیستی، مالی و قوانین داخلی کشور برای ترخیص از گمرک مجوز نمیگیرند و ممنوع هستند. برخی از این کالاها شامل موارد زیر هستند:
ترخیص کالا از گمرک نقش بسزایی در حفظ امنیت کالا و تسهیل در تجارت و کسب درآمد یک کشور ایفا میکند. در هر کشور سازمان گمرک مسئول کنترل جابهجایی اقلام و افراد در سطوح بینالمللی است. وجود گمرک برای اینکه هر کشور بتواند برنامهها و تصمیمات خود مربوط به سیاستهای اقتصادی، مالی و اجتماعی را به اجرا در بیاورد، ضروری است. وجود گمرک از جهات زیر برای هر جامعه بااهمیت است: